Ocena: 8/10
Bardzo dobre wprowadzenie do stoicyzmu i stosowania jego w codziennym życiu. Jeśli masz niejasne wyobrażenie czym jest ta filozofia albo szukasz nowych rad jak przeżyć dobrze życie, to warto przeczytać ten tytuł.
Moje notatki
- Negatywne wizualizacje – myślenie o najgorszym scenariuszu, co można jeszcze utracić
- pomaga docenić to co mamy
- nie robimy tego ciągle, tylko parę razy w ciągu dnia albo tygodnia – określone pory na kontemplację
- pomyśleć co możemy utracić z tego co mamy – a zawsze mamy coś do stracenia
- traktować spotkania z ludźmi jako ostatnie spotkania z nimi – docenimy ich, ich obecność, ich słowa
- nie należy traktować tego jako desperackiego trzymania się ludzi (lub naszych własności)
- musimy przygotować się też mentalnie na ich odejścia
- praktykować tymczasowość wszystkiego co nas otacza
- wciąż cieszyć się w pełni tym co jest – ćwiczyć optymizm i radość
- Marek Aureliusz – jeden z najwybitniejszych władców w historii, który dzięki stoicyzmowi przetrwał wiele prób (śmierć dzieci, powstania wewnątrz, niewierność żony, itd.)
- amerykański pilot który przetrwał w okrutnej wietnamskiej niewoli
- Należy znaleźć spokój w samym sobie, zanim wyjdzie się do ludzi. Dzięki temu wie się, kim naprawdę jesteś.
- Będziesz miał do czynienia z irytującym, nieprzyjemnymi ludźmi
- tacy się urodzili i nie mają na to wpływu – fatalizm społeczny
- świat nie może istnieć bez irytujących ludzi – nikt nie ma wpływu na to jakie wady wybiera
- sam możesz być irytujący dla innych ludzi
- przyjaźń się z ludźmi od których możesz się uczyć – od innych stoików
- pokazywać prawdziwą miłość osobom którymi otoczył nas los
- Przeznaczeniem twym nie jest izolacja – tylko służba społeczeństwu
- publiczna służba wobec innych to prawdziwy cel życia
- ściganie marzeń/pragnień to fałszywy obraz doprowadzający miliony do nieszczęścia
- praca dla innych daje największą szansę na nagrodę – posiadanie dobrego życia
- nie oczekuj podziękowania za twoją służbę – tak jak drzewo figowe nie oczekuje podziękować za to, że wydaje owoce.
- Na koniec dnia zadawaj pytanie – jakie swoje niedoróbki naprawiłeś dzisiaj?
- Siła woli jest jak mięsień – im więcej ćwiczysz tym mocniejszy się staje.Ćwicząc stoickie praktyki przez dłuższy czas, Stoicy przetransformują się w wybitne jednostki – odważne i samozdyscyplinowane.
- Tak jak szczepionka wystawia nas na mała porcję wirusa, my sami wystawiając się na małe porcje dyskomfortu uodparniamy się na przyszłość – na o wiele większe dawki dyskomfortu. Jakie na pewno przyjdą.
- Nie mamy kontroli nad przeszłością.Nie mamy kontroli na teraźniejszością.Ergo: nie ma sensu się nimi martwić.
- Podział wszystkich spraw na te nad którymi mamy pełną kontrolę (nasze reakcje), częściową (np. gra w tenisa) i brak (np. polityka, wiadomości).Umiejmy rozróżniać i reagujmy odpowiednio na każdy typ eventu.
- Różnica między buddystami a stoikami:- buddysta w czasie medytacji stara się mieć umysł pusty- stoik w czasie medytacji ma aktywny umysł – pomyśli o wydarzeniach z dnia, czy coś zakłóciło harmonię jego, czy czuł gniew, zazdrość, pożądanie, co go zasmuciło, czy możesz coś zrobić żeby uniknąć bycia wytrąconym z harmonii?
- Podstawowa funkcja bycia człowiekiem – być racjonalnym. Używać racjonalnego myślenia.
- Pożądanie
- sprawdzać czy pożądanie nie wytrąca nas ze spokoju i harmonii
- rozłóż pożądanie na czynniki pierwsze
- tarcie mięsa i wyrzut ustroju i to jest to wszystko czego tak pożądasz
- Polityczna poprawność zabija umiejętność do radzenia sobie ze zniewagami. Sprawia, że stają się bardziej wrażliwi i szukają tych zniewag, tam gdzie ich nie ma.
- Zniewagi:
- nie reagować na nie – ignorowanie to najlepsza broń
- reagować – gdy chcemy utemperować zachowanie na przyszłość (np. obraza nauczyciela przez studenta)
- ocenić czy źródło zniewagi jest poważne? czy można wściekać się na to, że pies szczeka na nas? czy ma to sens?
- wyśmiać, obrócić w żart
- sama zniewaga, same słowa nie mogą nic nam zrobić – wszystko zależy od naszej reakcji – tylko nasza reakcja może być bolesna
- Stoicy nie tłumią rozpaczy – rozpacz to naturalna reakcja organizmu, którą trzeba akceptować.
- nie wolno rozpaczać ponad normę, nie stać się niewolnikiem rozpaczy
- ci nad którymi rozpaczamy nie chcieliby żebyśmy nad nimi rozpaczali
- nie zarażaj innych rozpaczą – rozpacz to negatywna emocja i chcemy jej jak najmniej na świecie
- Gniew – podobnie jak rozpacz, naturalne zachowanie, nie wolno stać się niewolnikiem
- ! Seneka dopuszcza udawany gniew! – jako narzędzie na osoby (proste), na które nie podziała wyważona opinia i racjonalizm
- kontrolowany gniew to bardzo potrzebne narzędzie każdemu stoikowi – dla dobra innych, żeby poprawić ich zachowanie
- za dużo komfortu w życiu => stajemy się niezwykle wrażliwi na gniew. To nie rzeczy wtedy są ciężkie dla nas, to my jesteśmy tak miękcy
- kontrolowany dyskomfort jest niezwykle ważny
- być zagniewany => być udręką dla samego siebie
- czemu masz być udręką, skoro możesz być miłością dla wszystkich cię otaczających?
- Sława i społeczna aprobata – jeśli tego będziemy szukać, to staniemy się niewolnikami innych ludzi
- musisz być obojętny wobec pozytywnych i wobec negatywnych opinii, jeśli chcesz być wolnym człowiekiem
- ludziom nie pokazuj wprost, że jest ci obojętna ich opinia o tobie – inaczej będzie to obraza dla nich jeśli się zorientują
- głupotą jest martwienie się co inni o mnie pomyślą
- ciężkie wyzwanie, ale jeśli uda nam się stać obojętnymi wobec opinii innych, to mocno podniesiemy jakość naszego życia
- nie powinniśmy martwić się rzeczami nad którymi nie mamy kontroli
- nie masz mocy sprawić żeby inni przestali szydzić z ciebie, więc się tym nie martwisz
- jedyne co robisz, to zachowujesz się na tyle ile możesz żeby nie powodu do szydzenia. Ale nie zamartwiasz się actually czy jest jakieś szydzenie, bo to już nie w twojej mocy
- nieśmiertelna sława to pusta rzecz, niewarta gonitwy
- i tak już nas nie będzie – co nam z naszej sławy wtedy?
- nie będą nas czcić jak myślimy, skoro my sami niewiele mamy czasu dla współczesnych?
- chodzi o „zrób najlepszy z dzisiaj”, a nie za tysiąc lat
- żeby zdobyć uznanie innych, musisz wpasować się w ich system wartości
- czy ich system wartości powoduje że są stoikami i ich życie jest godne followowania? hę?
- czy naprawdę chciałbyś porzucić pogoń za marzeniami, tylko żeby zaspokoić malkontentów? żeby zaspokoić nay-sayersów?
- skoro nic nie robią, tylko krytykują i wstrzymują to nie warto walczyć o ich uznanie. Nie warto.
- Luksus – uwrażliwia i czyni nas słabszymi
- luksus jest jak narkotyk – żeby cieszyć się nim, potrzebujemy coraz większych, ekstremalniejszych dawek luksusu
- luksus sprawia, że stajemy się bardziej wrażliwsi – mniejsze dawki dyskomfortu powodują większy ból w nas
- Trening stoicyzmu to jak trening na olimpiadę – z tą różnicą że olimpiada ma określony termin w przyszłości, a zawodu zwane życiem już się rozpoczęły i już w nich startujemy. Więc powinniśmy już teraz zacząć trening stoicki
- Trzy stoickie zachowania na start:
- doceniaj rzeczy które nie mogą być ci zabrane np. twój charakter
- doceniaj rzeczy które możesz utracić – doceniaj każdą chwilę ich posiadania (znajomi, stanowiska, otoczenie)
- nie stań się koneserem w złym tego słowa – czyli rozkapryszonym który musi mieć wszystko najlepsze (posiłki, kobiety, samochody, komputery)
- Praktykuj cichy stoicyzm – nie obnoś się z tym na świat – ludzie wyśmieją i przekręcą go
- Masz filozofię życiową (stoicyzm, epikureizm, cynizm, buddyzm) – życie i podejmowanie decyzji jest prostsze. Robisz wszystko co jest w zgodzie i wzmocni twoją filozofię życiową.
- bez filozofii życiowej jest ryzyko że przejdziesz obok swojego życia – że je po prostu zmarnujesz
- Zakończenie życia
- stoik zamiast w starości stać się ubezwłasnowolniony woli popełnić świadome samobójstwo – eutanazję – żeby odejść z godnością
- stoicy są odważni w życiu publicznym – nie boją się wystąpić przeciw ludziom władzy ponieważ nie boją się ani wygnania ani śmierci
- kontemplują swój koniec, ponieważ dzięki temu docenią bardziej kolejny dzień
- nie chodzi o to, że rzeczywiście planują swój kolejny dzień jako ostatni – bardziej o to, żeby wyciągnąć pełnię z tego nadchodzącego dnia
- jeśli żyjesz bez spójnej filozofii życiowej będziesz chciał desperacko przedłużyć swój koniec – o jeden dzień więcej
- ponieważ dopiero na sam koniec odkryłeś to co naprawdę ważne (to co stoicy odkrywają wcześniej)
- albo ponieważ improwizowana filozofia życiowa mówi, że to co mają w życiu to wszystko co ma znaczenie i nie mogą więcej wszystkiego jeśli odejdą
- Starzenie się
- przygotuj się mentalnie na wygnanie zwane starością
- wygnanie do domu starców, wygnanie do domu pomocy społecznej
- nawet jeśli będziesz stary wciąż możesz praktykować stoicyzm, czytać dzieła stoików, praktykować negatywne wizualizacje
- dobrze zacząć stoicyzm i praktykowanie starości za młodu – przygotuje nasz umysł na przyszłość i pozwoli lepiej doceniać każdy dzień
- starość uwolni nas od naszych żądz (jak pożądanie seksualne), zostawiając przy tym sprawny umysł jeśli dobrze o niego się postaramy
- starość ma swoje zalety, jeśli dobrze się je poszuka
- przestajemy odczuwać pewne przyjemności, ale też przestajemy ich pożądać – stajemy się bardziej wolnymi ludźmi
- jeśli nie będziesz miał filozofii życiowej najprawdopodobniej na starość staniesz się zrzędą i jędzą
- będziesz strasznie zgorzkniały
- będziesz żył żeby narzekać – na okoliczności, znajomych, jedzenie, pogodę,
- będziesz żył żeby praktycznie narzekać na WSZYSTKO
- Kazimierz Kutz taki był na swoją starość
- Z filozofią życiową jak z partnerką życiową – nie zawsze uda się znaleźć idealną, ale wciąż dość dobra jest tysiąc razy lepsza niż brak.
- Stoicyzm walczy z dwiema przypadłościami człowieczymi:
- nienasycenie – pokarmu, seksu, ambicji, status społecznego
- martwienie się – rzeczami nad którymi nie mamy kontroli
- musimy być fatalistyczni wobec zewnętrznego świat
- być fatalistyczni wobec czasu – przeszłość i teraźniejszość jest poza naszą kontrolą
- obie przypadłości wywodzą się z naszej ewolucyjnej przeszłości
- musimy użyć danej nam umiejętności racjonalnego myślenia, żeby przezwyciężyć nasze ewolucyjne programowanie i stać się kimś więcej
- power of reasoning
- Jesteśmy istotami społecznymi – potrzebujemy kontaktu z innymi do normalnego funkcjonowania
- trzeba uważać z kim się przyjaźnisz
- wiedz że będziesz się spotykał z irytującymi – nie pozwól by zaburzyli twoją harmonię
- Stoicyzm może spowodować wybuchy radości – radość z bycia, istnienia, z „tego wszystkiego”. Należy ją po prostu przyjąć i zaakceptować – nie wolno tłumić tego.
- Starość może być najpiękniejszym wiekiem wg Seneki. Tylko trzeba umieć się do tego przygotować – przygotowujemy się całym życiem, stoicką filozofią.
- Gra stoicyzmu to gra z jedynym przeciwnikiem z którym trzeba walczyć i porównywać się – z samym sobą.
- ta gra powinna mieć „fun”
- nasze ja – leniwe, odkładające na później, tłumaczące, użalające
- my walczymy, wystawiamy na dyskomfort, próbujemy, przekraczamy granicę komfortu – ta gra nigdy się nie kończy
- nie pozwalamy jemu na doświadczanie przyjemności z odkładania
- dlaczego gramy w to? by wygrać samodyscyplinę. A więc by mieć kontrolę nad swoim życiem. By mieć władzę i wolność
- Śmiech
- kto się nie powstrzymuje od śmiechu ma większy umysł – od Seneki
- pokazuje że w życiu nie ma nic absolutnego, poważnego
- nieodzowny w życiu stoika
- Cele
- internalizuj zamiast eksternalizować
- zamiast „muszę wygrać mecz” -„muszę zagrać najlepszego siebie”
- zamiast „muszę skończyć tego ticketa dzisiaj” – chcę jak najlepiej spróbować go wykonać i dokończyć – najlepiej JAK POTRAFIĘ
- Negatywna wizualizacja. Przed pójściem spać albo w drodze do pracy. Albo w dowolnej innej chwili, nowy nawyk
- Trychotomia kontroli. Rozróżniaj wszystkie rzeczy na:
- Pełna kontrola. Cele które definiujesz sobie.
- Częściowa kontrola. Czy zdobędziesz 5 fragów w COD1 rifles albo czy ukończysz studia wyższe.
- Brak kontroli. Cena ropy, wynik wyborów prezydenckich, kolejne przekroczenia PiSu.
- Bądź fatalistą o swojej przeszłości i teraźniejszości. Jako że niemożliwa jest ich zmiana to bezsensowne jest deliberowanie nad nimi